شهرستان آباده در شمال استان فارس با مرکزیت شهر آباده قرار دارد . این شهرستان از شرق به شهرستان ابرکوه دراستان یزد ،از جنـوب به شهــــرستان خــر مبید ،از غرب به شهرستان اقلید وسمیرم واز شمال به استان اصفهان متصل است . فاصله مرکز شهرستان تا شیراز 275 کیلومتر است ودر فاصله 200کیلومتری جنوب مرکز استان اصفهان قرار دارد .

این شهرستان در محدوده جغرافیائی 51 درجه و21 دقیقه طول شرقی و21 درجه و46 دقیقه تا 31 درجه و45 دقیقه عرض شمالی قرار گرفته است .

ویژگیهای گردشگری آباده :

شهرآباده از شهرهای فرهنگــــی وسیاحتی شمال استان فارس است . از نظر آب وهوائی این شهرستان جز شهرستا ن های سردسیر ومعتدل استان محسوب گردیده واین مهم درساختار معماری سنتی ولباس هــای محلی این منطقه قابل تإمل است . از نقاط تفریحی ودیدنی طبیعت شهرستان آباده می توان به باغ ها وکشتزارهای صغاد وبهمن درشمال شرق آباده اشاره کرد. مهمانسرای جهانگردی ، هتل ها ورستوران های متعدد که در این شهر وجود دارد اقامت مسافران وخدمات مورد نیاز آنان را به سهولت امکان پذیر نموده است . از دیگر ویژگیهای این شهرستان منبت کاری بوده که شهرت جهانی دارد ونمونه های آن درموزه های جهان به عنوان بهترین کارهای هنری نگهداری می شود . از جمله کارهای انجــام شده می توان به منبت کاری های کاخ مرمر ( تهران ) به دست هنرمندان این شهر اشاره نمود. ملکی وگیوه های آباده نیز در نهایت ظرافت واستحکام تهیه ودرنوع خود بی نظیر است .

   تاریخچه :

شاه اسماعیل صفوی مشهور به سید ابوتراب بدین ترتیب به سلطنت رسید که علی مراد خان و کریم خان زند و ابوالفتح خان هر سه اتحاد بزرگ را طرح ریزی کرده و او را به سلطنت برگزیدند پس از مدتی بین علی مراد خان و کریم خان زند جنگ در گرفت و شاه اسماعیل به کریم خان پیوست و بعد نزد محمد حسن خان قاجار رفت و محمد خان او را در آباده ساکن نمود . شاه اسماعیل از سال 1180هجری قمری تا هنگام وفاتش در آباده بود با مرگ وی در آباده ، کریم خان سه روز عزاداری تعیین و شاه اسماعیل در آباده به خاک سپرده شد و برایش مقبره ای درست کردند محل دفن وی در قبرستان عمومی آن زمان آبـــــاده بوده که اینک به صــــورت پارک کودک می باشد .

 موقعیت تاریخی :

آباده از نظر تاریخی و فرهنگی در چهار راه تاریخ قرار داشته و همواره تیز هوشی مردم اصفهان ، صفای طبیعت ساکنان شیراز ، سخت کوشی مردمان یزد و مقاومت کرمانی در شخصیت مردمان تجلی نموده در کتاب حدود العالم، آباده  از هزار سال پیش تا کنون واقعیت جغرافیایی داشته است .

حرفه :

شهر آباده که مرکز شهرستان می باشد نقطه تمرکز کلیه فعالیتهای اداری و سیاسی است که 65% ساکنان آن در بخش خدمات ، 32% در بخش صنعت و 11% در بخش کشاورزی ، استخراج معدن و یا رانندگی مشغول کارند .

زیارتگاه :

در بهمن آباده زیارتگاهی است، با بقعه و گنبد کاشیکاری شده مربوط به امامزاده سید احمد و امامزاده سید جعفر که هر دو از فرزندان حضــرت سید میر محمد مشهور به عابدین موسی بن جعفر می باشند.

 در سمت شمالی این شهردر بالای کوهی که دامنه آن کوه ، قبرستان آباده قرار دارد مقبره ای معروف به خواجه اکاشه می باشد که از آنجا تمامی شهر آباده را منظر خود قرار داده است.

معادن :

در بخش صنعت و معدن این شهرنسبت به سایر شهرستانهای استان از ذخائرغنی تری برخوردار است.

بطور مثال یکی از چین خوردگیهای زاگرس که معدن عظیم کانون کائولن می باشد با ذخیره حداقل 200میلیون تن خودنمائی میکندو معادن عظیم سنگهای ساختمانی و تزئینی ومعدن خاک نسوزاین شهرازدیگرموهبات الهی میباشدکه نصیب این منطقه گردیده است .

 صنایع دستی :

صنایع دستی آباده  نظیــر قالی ، منبت کاری ، گیوه دوزی از شهرت جهانی برخوردار است و خوشبختانه درسالهای اخیـر عده ای از جوانان و نوجوانان این شهرستان علاقه زیادی به هنر منبت کاری از خود نشان می دهنــد .

   مشاهیر و بزرگان :

مشاهیر و بزرگان علم و ادب در لابلای تذکرها و کتاب ها شرح حال 51 شاعر و شاعره آباده ای را ذکر کرده اند .افزون بر آن شــرح حال تعدادی دانشمنــد و هنــــرمنــد نیز آمـــده است . که برای نمـــونـــه می توان به پور فریـــدون ( شاعر سده هفتم هجری ) سقیمای آباده ای ( شــــاعر )، مذنب ( مرثیـه سرا ) ،مهیننـی( شاعر ) ،مدد علی زارع سورمقی ( شاعر)،

 محمد صفر آباده ای ( قصه نویس ) ، حبیب اله ذوالفنـون( موسیقی دان ) .

 آثار باستانی :

شهـرستان آباده دارای چندین اثر تاریخی و مذهبی ازادوار مختلف تاریخ می باشد، که از مهمترین آنها :

قلعه قدیمی ایزدخــواست : نخستین اثر تاریخـی که درهنگــام ورود به استــان فــارس از سمت اصفهــان می توان مشاهده کرد ،ویرانه های قلعه ایزدخواست است که درفاصله 75کیلومتری شمال آباده قراردارد.این قلعه برفراز صخره بزرگی قرار دارد وداخل آن خانه های بسیــــار کوچک با کوچــــــه های بسیار تنگ وباریک مشاهده می شوداین بنای تاریخی متعلق به دوره ساسانــی است .

کاروانسرای ایزدخــواست : این مکان درجنوب شهر ایزدخواست در مجاورت قلعه قرار دارد . این کاروانسرا در زمان شاه عباس صفوی ساخته شده ومصالح به کار رفته در آن آجــر  ، گـل ،گچ وسنگ بوده است .

 کاروانسرای خان خوره :این کاروانسرا در فاصله 60 کیلومتری جاده آباده به شیراز قرار دارد ، نقشه آن هشت ضلعی است ویکی از سه نمونه کاروانسرای منحصر به فرد ایران است. مصالح ساخت آن سنگ،گل وگچ می باشد .

 چاپارخانه چهل زرعی : این بنا در روستای چهل زرعی آباده قرار دارد که در گذشته چاپارها ( نامه رسان ) اسب های خود را درفواصل معین با  اسب های تازه نفس که در این چاپارخانه بود عوض می کردند.

سد ساسانی ایزدخواست : این سد به دلیل قدمت زیــاد مشهور به اولین ســد قوسی جهان است که در دوره ساسانیان بر روی رود خانه ایزدخواست بنا شده بود.

 قصر بهرام گور : درنزدیکی سورمق سمت راست جاده شیرازبه آباده ، تل خاکی بسیار بزرگی به ارتفاع حدود 9 کیلومتر وجودداردکه  برطبق منابع ومتون تاریخی این تل مشهور ومنسوب به یکی از قصرهای بهرام گور از پادشاهان دوره ساسانی است .

عمارت کلا ه فرنگی سورمق : این عمارت درآبادی سورمق در 24 کیلومتری جنوب شهر آباده قرار دارد . ساخت آن دردوره قاجاریه صورت گرفته واطراف این عمارت را درختان بسیار زیبا وتنومندی محصور کرده است .

کلاه فرنگی فیروزی : درروستای فیروزی از توابع آباده بنــای تاریخــی دیگــری از دوره قاجاریـه مشـاهده می شود که نقشه آن هشت ضلعی است وهم اکنون این عمارت مسکونی است .

آرامگاه خواجه عکاشه (برفراز کوه خواجه ): این عمارت برفراز کوه مشهور به کوه خواجه درسمت شمال شهر آباده قرار دارد. بنای آرامگاه خواجه عکاشه ،گنبدی شکل است . درقدیم این بنا محلی برای زیارت بوده است وهم اکنون مورد توجه ورزشکاران کوه نوردان ودیگر گرو ههای مردم است . در دامنه این کوه بوستان جنگلی است که درختان کاج دروسعت قابل توجهی خود نمائی می کند . از دیگر آثار موجود در این شهر میتوان به بنای شاه اسماعیل (مدرسه فردوسی )، چند خانه قدیمی ،تکیه ،مسجد جامع آباده،باغ محمد علی خان (حمزه پور )وخرفخانه های کوه خواجه اشاره کرد.

 عمارت کلا ه فرنگی :

بنایی از آثــار دوره قـاجاریــه اســـت . این بنـای بسیار زیبــا که درباغچــه ای درنزدیکـــی یکـــی از میادین مرکـــزی شهر قرار دارد، عمارتی است با نقشه دایره ای شکل و وسعتی درحــدود 20 متـر مربــع دارای چهــار درب ورودی وپنجـره هــای بلنـد . درمحوطــه پیرامون عمارت کلاه فرنگی ، آلاچیق هایی قرار داده شده است ، جهت چایخانه، ومحلی است برای پذیرائی وتفریح شهروندان ومسافران .

تیمچه صرافیان :تیمچه صرافیان دربازاری معروف به بازار کهنه قرار دارد ، این بنا که متعلق به دوره قاجاریه است دردو طبقه، پائین مغازه ودر طبقه بالا به عنوان مهمانپذیر مورد استفاده بوده است .

http://www.iauabadeh.ac.ir/fa/abadeh