روزگاری همه جوان‌هایی که اندکی روحیه هنری داشتند، آسان ترین راه برای وارد شدن به دنیای هنر را سینما و بازیگری می‌دیدند؛ جوان‌هایی که فوج فوج به سراغ کلاس‌های بازیگری هنرپیشه‌ها می‌رفتند و به دنبال روزنه‌ای برای ورود شهرت و محبوبیت بودند. اما حالا داستان کمی تغییر کرده است! الان موسیقی آسان ترین راه برای ورود به دنیای هنر محسوب می‌شود. پیدا کردن دلایل این موضوع و آسیب‌شناسی آن، فرصتی جداگانه را می‌طلبد که در آینده و در مجالی مناسب به این موضوع هم خواهیم پرداخت. اما هدف اصلی این نوشته بررسی هزینه‌هایی است که بسیاری از کسانی که سودای خوانندگی را در سر می‌پروراندند، برای ساخت یک آهنگ و یک آلبوم موسیقی متحمل می شوند.

«آیا به دنبال ساخت و تهیه آهنگ یا آلبوم پاپ هستید ولی در بازار کنونیِ موسیقی و هزینه‌های سرسام آور، سفارشِ یک تِرَک موسیقی به صورت کامل برای شما مقدور نیست؟ آیا علاقه مند به شروع خوانندگی هستید ولی هنوز فرصتی برای آن نیافته‌اید؟ مایلید با هزینه‌ای مختصر توانایی خود را در خوانندگی بیازمایید؟ آیا هزینه برای جمع آوری یک آلبوم در شرایط فعلی برای شما دشوار است؟ اگر واقعا این گونه است بیشتر از این فرصت را از دست ندهید .. در هر سطح از موسیقی که باشید (از مبتدی تا حرفه‌ای) تیم ما پیشنهاد مناسبی برای شما خواهد داشت»

این یک نمونه از تبلیغات استودیوهای ساخت و تولید موسیقی برای جذب جوانان جویای نام است. اما شاید جالب باشد که بدانید یک خواننده چه هزینه‌هایی را برای ضبط یک آلبوم می‌کند.

گام اول؛ آهنگساز

شاید اولین قدم برای ساخت یک آلبوم یا یک آهنگ پیدا کردن یک آهنگساز باشد. اما سوال این جا است که آهنگسازان معمولا چقدر برای کارشان دستمزد ‌می‌گیرند؟ در بازار ساخت موسیقی معمولا آهنگسازان سه رتبه دارند؛ آهنگسازان درجه یک، درجه دو و درجه سه!

بیشتر جوانان به دلیل مسائل مادی به آهنگسازان درجه سه مراجعه می‌کنند. برای آگاه شدن از قیمت روز ساختن آهنگ با چند استودیو موسیقی تماس می‌گیرم. وقتی به عنوان خبرنگار خودم را معرفی می‌کنم؛ ترجیح می‌دهند صحبت نکنند و یا از اعلام قیمت‌ها طفره می‌روند. برای بار دوم با یک استودیو تماس می‌گیرم و این بار خودم را متقاضی معرفی می‌کنم. از مسئول استودیو می‌پرسم برای ساخت یک آهنگ چقدر باید هزینه کنم. با چند استودیوی دیگر تماس می‌گیرم و متوسط دستمزد آهنگساز تقریبا مشخص می‌شود:

*دستمزد آهنگساز درجه سه برای ساخت یک قطعه از 250 تا 800 هزار تومان

* دستمزد آهنگساز درجه دو برای ساخت یک قطعه از 1 تا 3 میلیون تومان

* دستمزد آهنگساز درجه اول برای ساخت یک قطعه از 4 تا 10 میلیون تومان

گام دوم؛ شعر و ترانه

بعد از انتخاب آهنگساز نوبت به شعر و ترانه می‌رسد! که البته بیشتر مواقع خود مسئول استودیو یا آهنگساز چند شعر و ترانه در جیب دارند و از این طریق هم پولی به جیب می‌زند. اما معمولا برای خواننده‌های آماتور یک ترانه از 100 تا 400 خرج بر می‌دارد. اما اگر بخواهند از ترانه‌سراهایی بنام استفاده کنند، باید از 1 تا 5 میلیون تومان هزینه کنند!

گام سوم؛ استودیو

هزینه‌های استودیو معمولا ساعتی محاسبه می‌شود. استودیو اگر منصفانه بخواهند عمل کنند باید ساعتی 10 تا 30 هزار تومان بگیرند. اما زمان ساختن یک آهنگ در استودیو بسته به نوع و سازبندی و استفاده از نوازنده و ... متغیر است. مثلا ممکن است یک قطعه را ظرف دو ساعت ضبط کرد و در عین حال ممکن ضبط یک قطعه دیگر 10 ساعت یا بیشتر به طول بیانجامد. اما معمولا میانگین ضبط یک آلبوم در استودیو بین 60 تا 120 ساعت زمان می‌برد. البته میکس و مسترینگ کار هم برای خواننده‌های آماتور بر عهده خود استودیو است.

گام چهارم؛ نوازنده

استفاده از نوازنده یکی دیگر از هزینه‌هایی است که کسانی می‌خواهند خواننده شوند باید متحمل شوند. دستمزد نوازنده هم که قاعدتا بنا بر کیفیت کار او تعریف می‌شود. اما دستمزد نوازنده معمولا به دو روش محاسبه می‌شود؛ بعضی از نوازندگان ساعتی دستمزد می‌گیرند که معمولا از 200 تا 1 میلیون تومان است. بعضی دیگر از نوازندگان اما قطعه‌ای حساب می‌کنند!

گام آخر؛ ارشاد

این مراحل که طی شد، آهنگ یا آلبوم آماده شده؛ اما اتفاقا مرحله اصلی کار بعد از آماده شدن اثر است! چرا که خواننده باید مراحل گوناگونی را برای کسب مجوز در راهروهای دفتر موسیقی طی کند که معمولا هم هزینه بر است. البته اگر اثر موفق به کسب مجوز هم شد، باز کار پایان نمی‌یابد و تازه نوبت به بحث تکثیر و پخش و ... و البته تبلیغات که نکته کلیدی برای رسیدن به شهرت است، می‌رسد.

برآورد هزینه ساخت یک آلبوم

با محاسباتی و بررسی‌هایی که انجام شد، مشخص شد که یک هنرجو برای تولید یک آلبوم پاپ حرفه‌ای (8 تا 12 قطعه) باید هزینه‌ای بین 60 تا 100 میلیون تومان را متحمل شود. امروز کم نیستند کسانی که برای رسیدن به این موفقیت دست به هر کاری‌ می‌زنند و حاضرند زندگی‌شان را به حراج بزنند تا نور شهرت بر صورتشان بتابد. خیلی از جوانی که به دنبال موسیقی هستند فقط عطش شهرت دارند اما عده‌ دیگری هم هستند که ذاتا اهل هنر هستند و روحیه هنری دارند و به همین واسطه هم به این ورطه کشانده می‌شوند. در مواردی خوانندگانی هم بودند که میلیون ها هزینه کرده اند و به هر طریقی ممکن وارد دنیای هنر شدند و البته امروز پشیمان شده اند؛ شاید آن‌ها هم اکنون مانند من این بیت صائب تبریزی را زمزمه می‌کنند: «روزی که برف سرخ ببارد از آسمان/ بخت سیاه اهل هنر سبز می‌شود»