رازشهر

مقاله و تحقیقی کامل درباره حجاب و عفاف
مقدمه

پیشین? حجاب و پوشش انسان به انداز? تاریخ و آفرینش است . پوشش و لباس هر انسانی پرچم کشور است . پرچمی که او بر در خان? خودش نصب کرده است و با آن اعلام می دارد که از کدام فرهنگ تبعیت می کند ؛ هم چنان که هر ملّتی ، وفاداری و احترام به پرچم خود ، اعتماد خود را به هویت ملی خویش افزار می کند . هر انسانی که به یک سلسله ارزش ها و بینش ها معتقد و وابسته است ، لباس متناسب آن ارزشها و بینش ها را به تن خواهد کرد . حجاب و پوشش بارزترین نشان? فرهنگ و نماد ملّی که سرعت تحت تأثیر سایر پدید? فرهنگ قرار می گیرد . هر نوع دگرگونی در ساختار فرهنگ و اجتماعی ، با تغییر در پوشش مردم مشخص می گردد چنانچه استیلایی فرهنگی و سلطه پذیری نیز در اولین مرحه ، از طریق تغییر در پوشش مردم چهره می نماید . هدف اسلام ، سعادت و تکامل انسان است و دستورهای دینی و احکام فقهی در همین راستا عرضه شده است . در حقیقت هدف تمامی آموزه هایی که از سوی خداوند متعال نازل شده ، در جهت تعالی و رشد انسان در هم? ابعاد مادی - معنوی ، فردی و اجتماعی می باشد . در نتیجه احکام الهی مرتبط با پوشش زمان نیز در همین راستا صادر گردید . حجاب امری فطری و از ضروریات دین اسلام می باشد ، با این وجود در طول تاریخ این مسئله همواره مورد تهاجم دشمنان دین بوده است . از مسئل? کشف حجاب در کشورهای اسلامی مثل ایران ، ترکیه و ... و تا وضع قانون : نوبت حجاب در کشورهای غربی و ترویج فرهنگ و ایجاد شبهات گوناگون در ذهن نوجوان ، همه گرمای ؟ است . از ؟ تهی? این مجموعه نگاهی هرچند کوچک در تبیین ، ترویج فرهنگ و حجاب و عفاف برداریم .


پوشش

واژ? پوشش ، در عرفه متشرعه به « حجاب » و در کلمات به « سَتْر » تعبیر شده است . مراد از پوشش ، چگونگی پوشاندن بدن است و نوع پوشش ، مشخصات آن اعم از رنگ ، دخت و حجم لباس را دربر می گیرد بنابراین ، هم کمیّت مدِّ نظر است و هم کیفیت . پوشاک از نیازهای اساسی زندگی و از نعمت های خداوند است :

«یا بَنِی آدَمَ قَدْ أنزَلْنَا عَلَیْکُمْ لِباساً یُوَاری سَوْءاتِکُم وَ رِیشاً ولِبَاسُ التَّقْوَی ذلِکَ خَیْرٌ ذلِکَ مِنْ آیاتِ الله لَعَلَّهُمْ یَذَکَّروُنَ»

ای فرزندان آدم ! در حقیقت ، ما برای شما لباسی فرو فرستادیم که عورتهای شما را پوشیده می دارد و [برای شما] زینتی است ، [ولی] بهترین جامه ، [لباس] تقوا است . این از نشانه های[قدرت] خداست ، باشد که متذکّر شوند .

در این آیه ، پوشاندن شرمگاه و نیز زینت بخشی ، دو کارکرد اصلی لباس برای انسان شمرده شده است . فرهنگ برهنگی و برملا ساختن زشتی های آدمی ، رهاورد شیطان و نفوذ و سلط? او است .

«یَا بَنِی آدَمَ لاَ یَفْتِنَنَّکُمُ الشَّیْطَانُ کَمَا أَخْرَجَ أَبَوَیْکُم مِّنَ الْجَنَّةِ یَنزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِیُرِیَهُمَا سَوْءَاتِهِمَا» (اعراف :27)

ای فرزندان آدم ! زنهار شیطان شما را به فتنه نیندازد ؛ چنانکه پدر و مادر شما را از بهشت بیرون راند ، و لباسشان را از ایشان برکند تا عورت هایشان بر ایشان نمایان کند . علاوه بر این ، انسان موجودی است اجتماعی ، و ناگزیر باید در عرص? اجتماع به گونه ای ظاهر شود که هم بدنشان از سرما یا آفتاب سوزان در امان بماند و هم مستور تا انگشت نمای دیگران نگردد . از اینرو ، حجاب و پوشش علاوه بر خاستگاه فطری ، خاستگاه عقلانی و اجتمائی نیز دارد .


« چارچوب پوشش »

موضوع چارچوب پوشش را در دو حوز? پوشش مردان و پوشش زنان پی می گیریم .

1. « پوشش مردان »

حدِّ پوشش برای مردان ، پوشاندن عورت و شرمگاه خویش از دیگران است . قرآن کریم می فرماید :

« قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَیَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِکَ أَزْکَى لَهُمْ » (نور: 30)

به مردان باایمان بگو « دیده فرونهند و پاکدامنی ورزند که این برای آنان پاکیزه تر است . »

فقها از جمله امام حداقل پوشش واجب برای مردان را ستر عورتین ، و پوشیدن ناف تا زانو را افضل دانسته و افزوده اند : احوط ، پوشش کامل است ، خصوصاً در جایی که احتمال فتنه و فشاد فساد می رود .

این مقدار از پوشش در قلمرو احکام تکلیفی وجوب و استحاب مطرح است . صرف نظر از عرف و سیره متشرعه و فرهنگ عمومی جامع? اسلامی ، توجه به این جهات در کنار حکم تکلیفی ایجاب می کند که انسان مکتبی علاوه بر آنچه شروع بر او واجب کرده ؛ جانب احتیاط را رعایت نموده در عرص? اجتماع حتّی در میان خانواد? خود به گونه ای ظاهر شود که علاوه بر تقویت روحِ ایمان و کسب معرفت ، حریم عفت و اخلاق جامعه و خانواده نیز جایگاه ارزشی و پیشگامی وی در نشر فرهنگ اسلامی حفظ شود . برای تحقق این هدف لازم است از پوشیدن لباس های مغایر با شئون متدینین و عرف متشرعه یعنی لباس های تنگ - که حجم بدن را آشکار می سازد - با رنگ های تند و مدل های جلف و محرک و نیز پیراهن های آستین کوتاه ، رکابی ، یقه باز و شلوارک که بخشی از بدن را برهنه می گذارد ، اجتناب ورزد . در روایت بهترین لباس برای انسان ، لباس مردم آن زمان دانسته شده است . امام صادق می فرماید :

« فَخیرُ لِباسِ کُلِ زمانٍ لِباسُ اَهْلِهِ »

مراد از لباس اهل زمان ، ملاک ها و ملاحضاتی است که عرف و تود? مردم در هر عصری از موضوع پوشش دارند .

« پوشش های ممنوع برای مرد »

دین اسلام پوشیدن برخی لباس ها و برخی چیزهای دیگر را برای مردان ممنوع کرده است . ممنوعیّت تقلید از بیگانگان ، تشبیه پیدا کردن به زنان و تفاخر و تکبر و مانند آن از جمله دلایل ؟ ممنوعیت است . پوشیدنی های ممنوع مردان عبارتند از :

1. لباس کفار : تسلّط فرهنگی و اقتصادی کفار بر مؤمنان خطرناک ترین نوع تسلّط است که تقلید از آنان در نوع پوشش از همین مقوله است . آمارهای رسمی نشان داده است که تقلیدهای کورکورانه و مُد پرستی غربی ، منشأ بسیاری از بحران های اخلاقی و اقتصادی است . پوشیدن لباس کفار علاوه بر تشبه به اهل کفر و الحاد تأیید عملی روش آنان به شمار می رود و چه بسا به تدریج به تشبه در فکر و اندیشه بینجامد . امام علی (ع) می فرماید :

« قَلَّ تَشَبَّهَ بِقَوْمٍ اِلّا اَوْشَکَ اَنْ یَکوُنَ مِنْهُم »

« کم شده کسی که خود را شبیه قومی کند و از آن به شمار نیاید . »

نکت? درخور توجه این است که مطلق استفاده از نوع پوشش کشورهای غیراسلامی حرام نیست ؛ آنچه ممنوع است الگو قراردادن بیگانگان و مُدپرستی در پوشش است به گونه ای که غیرمسلمان بر مسلمان تسلّط فرهنگی بیابد . برخی از مصادیق پوشش بیگانگان عبارت است از : مدل و طرح هایی که معروف مذهب ، فرقه یا گروهی خاص از کفار است ؛ استفاده از نقش حرف لاتین و مانند آن که بعضاً دارای مفاهیم و پیامدهای قبیح و منکرند ؛ کراوات و پاپیون و لباس هایی که به تصویر جانداران ، انسان به خصوص زنان به شکلی نامناسب نقش شده اند .

2. لباس زنان : استفاد? مردان از پوشش ویژ? زنان ممنوع و حرام است .

رسول اکرم (ص) می فرماید : « لعنت خدا بر مردی که لباس زن را می پوشد . » امام خمینی نیز به تبعیت از آموزه های دینی پوشیدن لباس زنان را برای مردان حرام می داند .

3. طلا و ابریشم خالص : پوشیدن برخی لباس ها و زیورآلات برای مردان حرام است ، مانند لباس زرباف یا ابریشم خالص ، آویختن زنجیر طلا به گردن و به دست کردن انگشتر و ساعت مچی طلا .

علی (ع) می فرماید : « روزی پیامبر خارج شد . درحالیکه در دست راستش قطعه ای طلا و در دست چپش تکّه ای ابریشم داشت . سپس قفرمود : این دو نوع لباس بر مردان امت من حرام است . »

حکم فقهی پوشیدن طلاو ابریشم خالص از این قرار است :

- زینت کردن به طلا مثل آویختن زنجیر طلا بر سینه و انگشتر طلا به دست کردن و بستن ساعت مچی طلا به دست برای مرد حرام است و نماز خواندن [مرد] با آنها باطل است و احتیاط واجب آن است که از استعمال عینک طلا هم خودداری کند . حتی عرقچین و بند شلوار و نیز قسمتی یا تمام آستر لباس او نباید ابریشم خالص باشد و در غیر نماز هم پوشیدن آن بر مرد حرام است .

2. لباس شهرت : منظور از لباس شهرت لباسی است که پوشیدن آن برای فرد معمول نیست و موجب انگشت نما شدن وی در جامعه می گردد . امام حسین (ع) کیفر لباس شهرت را چنین بیان می دارند :

مَنْ لَبِس شََوباً یَشْهَرُه کَساهُ اللُّه یَوْمَ الْقِیمَهِ شَوباً مِنَ النّارِ

« اگرکسی لباس بپوشد که او را انگشت نما سازد خداوند روز قیامت لباسی آتش بر اندام او میپوشاند . »

امام خمینی (ره) می فرماید :

« بنابراین احتیاط واجب باید انسان از پوشیدن لباس شهرت که پارچه یا رنگ یا دوخت آن برای کسی که می خواهد آن را بپوشد معمول نیست ولی اگر با آن لباسی نماز بخواند اشکالی ندارد . »

ادامه دارد.......

http://www.bspnu.ir