توصیه های پزشکان برای ماه رمضان
وقتی کوچک تر بودیم، شبها با اصرار از پدرو مادرمان می خواستیم حتما ما را برای خوردن سحری بیدار کنند. آنها هم خیلی وقت ها با این تصور که روزه موجب ضعیف شدن بچه ها می شود ما را بیدار نمی کردند و اجازه روزه گرفتن را به ما نمی دادند. ما هم وقتی صبح بیدار می شدیم و سفره صبحانه را حاضر و آماده جلومان می دیدیم، از روی لجبازی صبحانه نخورده به مدرسه می رفتیم و تا برگشت به خانه لب به چیزی نمی زدیم. شاید بعضی ها باشند که در بزرگسالی هم با این تصور که روزه توان آن ها را تحلیل می برد، از روزه سر بازمی زنند. اما آیا واقعا روزه گرفتن باعث ضعف بدن می شود؟ اصلا چرا باید روزه گرفت؟
جواب این <چرا> قرار نیست فقط یک جواب علمی باشد. اما به غیر از آثار معنوی که در اجابت این فریضه الهی وجود دارد، روزه آثاری بر جسم هم دارد که می توانند مثبت باشند یا منفی. نمی توان انکار کرد که روزه می تواند برای برخی آثار منفی داشته باشد و برای همین است که روزه برای برخی بیماران جایز نیست. اما آیا برای همه همین طور است؟
هشدارهای ماه رمضان پرتحرکی نوجوانان در ماه رمضان، ممنوع
متخصصان تغذیه به نوجوانان که معمولا پرتحرک هستند، توصیه می کنند برای پیشگیری از ضعف قوای جسمانی در ماه مبارک رمضان، از انجام حرکات ورزشی سنگین اجتناب کنند. فعالیت زیاد نوجوانان روزه دار در ماه مبارک رمضان، منجر به صرف انرژی بیشتر و افزایش تعریق در طی ساعات روز است که می تواند زمینه ساز سوء تغذیه خفیف یا شدید شود. بهترین ورزش در طول ماه مبارک رمضان شنا و پیاده روی پس از صرف افطار است چرا که از گرفتگی عضلات و بروز یبوست نیز پیشگیری می کند. به دلیل آنکه گروهی از نوجوانان و بیماران روزه دار در معرض ابتلا به سوء تغذیه هستند، این افراد باید پس از مشورت با متخصص تغذیه اقدام به روزه داری کنند.
ماه رمضان قرص ضدبارداری شروع نکنید
مصرف قرص های ترکیبی ضد بارداری ممکن است با لکه بینی، حالت تهوع و استفراغ همراه باشد لذا استفاده از این قرص ها در ماه رمضان برای نخستین بار توصیه نمی شود.
بیماران گوارشی روزه نگیرند
چنانچه بیماران گوارشی در حین روزه داری دچار علائمی چون دل درد خصوصا مالش رفتن شدید سردل در هنگام ظهر شوند نشانه فعالیت بیماری بوده و باید از روزه داری پرهیز کنند. افرادی که مبتلا به زخم های فعال گوارش فوقانی هستند مثل معده و اثنی عشر چون روزه داری با تشدید ترشح اسید معده منجر به فعال سازی زخم و عوارضی چون خونریزی می شود ترجیحا از روزه داری معافند.
هنگام افطار زیاد آب نخورید
روزه داران از مصرف آب زیاد در هنگام صرف افطار خودداری کنند، چرا که سبب اختلال در هضم مواد غذایی می شود. یکی از عادات غلط غذایی روزه داران این است که به دلیل تشنگی زیاد در هنگام شروع افطار آب سرد، نوشابه و... استفاده می کنند، لذا روزه داران باید افطار خود را با کمی آب گرم یا چای آغاز کنند. پس از آن می توانند از خرما یا کشمش استفاده کنند، زیرا این دو سبب کنترل اشتها می شود و از بیش خواری به هنگام افطار ممانعت می کند. علاوه بر آن مصرف خرما در ماه مبارک رمضان در تنظیم قندخون بسیار مفید است، لذا توصیه می شود که در وعده افطار حتی المقدور 3 تا 5 عدد خرما مصرف کنید و از مصرف بیش از حد خرما نیز مانند سایر شیرینی ها پرهیز شود. بعد از صرف سحری نیز بسیاری از افراد از بیم تشنگی در طول روز به مقدار فراوان آب می نوشند که کار درستی نیست.
نوشابه در افطار ممنوع
از مصرف نوشابه های گازدار به دلیل دارا بودن قند فراوان خودداری کنید زیرا فرد را دچار سردرد خواهند کرد. روزه داران هنگام افطار باید از مصرف نوشیدنی های خیلی سرد و خیلی داغ و نوشابه های گازدار که منجر به ناراحتی های گوارشی می شود پرهیز کنند. روزه داران می توانند از دوغ، آبمیوه و شربت خانگی نیز استفاده کنند.
توصیه های ماه رمضان
نوجوانان حتما سحری بخورند
صرف سحری برای همه روزه داران به خصوص نوجوانان در حال رشد ضروری بوده و سحری باید شامل یک وعده غذای کامل برای هر فرد باشد. یک روزه دار در طول روز با کمبود آب و نمک ها یا الکترولیت و قند مواجه است، بنابراین در هنگام افطار به نحو شایسته ای این کمبودها باید جبران شود. نان، پنیر، سبزی و مایعات، به همراه خرما بهترین افطار به شمار می رود و صرف شام به منظور جلوگیری از ولع بعد از افطار دو ساعت بعد توصیه می شود اما درمورد نوجوانان و افرادی که تازه به سن تکلیف رسیده اند چون در دوران رشد هستند باید صرف افطار و شام توام صورت گیرد و غذا شامل مواد گوشتی، مرغ، ماهی، تخم مرغ، سالاد، ماست باشد. براساس بررسی های علمی، بلوغ فیزیولوژی دختران 13 سال به بالاست، بنابراین 9 سالگی سن زودی برای روزه گیری است و در صورت تمایل باید از مواد مغذی پر پروتئین و پر ویتامین استفاده شود و در فاصله افطار تا قبل از خواب دو لیوان شیر بخورند.
کشمش و خرما جایگزین زولبیا و بامیه
به جای مصرف زولبیا و بامیه در ماه مبارک رمضان باید از کشمش و خرما که سودمندترین قندهای طبیعی است استفاده شود که اثرات جانبی بسیار کمی هم دارند. مصرف شیرینی به خصوص شیرینی هایی مصنوعی هم باید متعادل باشد چون مصرف قند در بروز بیماری های قلبی و عروقی سهیم است و به نسبت افزایش آن در بدن، بدن از مواد غذایی دیگر محروم می شود.
اول افطار، بعد شام
متخصصان معتقدند اینکه برخی افراد هنگام افطار غذاهای بسیار ساده ای نظیر آش و سوپ مصرف می کنند و بعد از چند ساعت شام می خورند بد نیست چون دستگاه گوارش ابتدا با حجم کمی از غذا آماده فعالیت می شود و از عطش نیز کاسته می شود و بدن با به دست آوردن حالت ثبات آماده شام می شود؛ اما اینکه برخی از همان ابتدا افطار و شام را با هم مصرف می کنند و یکدفعه مواد غذایی بسیاری را وارد دستگاه گوارش می کنند زیاد مطلوب نیست و روش اول بهتر است. برای شروع افطار بهتر است از خرما، شیر گرم یا چای استفاده شود تا معده به آرامی کار خود را شروع کند یا بهتر است از مایعات و موادی مثل شله زرد استفاده کرد.
زنان شیرده روزه دار مواد غذایی با کیفیت بخورند
زنان شیرده چون بخش عمده ای از مواد غذایی که مصرف می کنند وارد شیر شده و به کودک می رسد نیازهای تغذیه ای آنها بالا می رود لذا برای شیردهی موفق نیازمند مصرف مواد غذایی بیشتری از نظر کمی و کیفی هستند و در صورت روزه دار شدن باید هنگام سحر و افطار مواد غذایی را با کمیت و کیفیت مطلوبی مصرف کنند تا لطمه ای به کودک وارد نشود.
سنگ کلیه مانع روزه داری نیست
بیماران مبتلا به سنگ کلیه می توانند با نوشیدن 8 لیوان آب یا مایعات در فواصل افطار تا سحر روزه بگیرند. سنگ کلیه بیماری نیست که مانع روزه داری شود. همانطور که به چنین بیمارانی در ایام غیر از ماه رمضان توصیه می شود 8 لیوان آب یا مایعات بنوشند در ماه رمضان هم با تقسیم وعده های آب و مایعات در ساعات بین افطار تا سحر بیمار می تواند به روزه داری بپردازد.
بعد از ماه رمضان صبحانه را فراموش نکنید
وعده های غذایی پس از ماه رمضان باید طوری برنامه ریزی شود تا فایده ای که بدن در این ماه از آن برده، از بین نرود. نباید فراموش کرد که صبحانه به عنوان یک وعده غذایی کامل می تواند در طول روز انرژی و قند خون بدن را تامین کند. افرادی که در این ماه به طور مطلوب وزن کم کرده اند با یک برنامه ریزی مناسب می توانند میزان کالری خود را در حد تعادل نگه دارند. تجربه نشان داده که اگر افراد بعد از ماه رمضان در خوردن مواد غذایی زیاده روی کنند دوباره به وزن قبلی خود برمی گردند. افرادی که در این ماه وزنشان در حد ثابتی مانده می توانند بعد از ماه رمضان از همان برنامه غذایی قبلی خود استفاده کنند و حتما 4 گروه غذایی را در برنامه غذایی خود قرار دهند.
روزه داری به مثابه یک درمان
روزه داری به عنوان یک متد درمانی بسیار قدیمی در علم پزشکی، هزاران سال است که استفاده می شود. به طوری که، بسیاری از پزشکان بزرگ قدیم این روش را توصیه کرده و آن را یک روش پیشگیری و درمان به حساب می آورند. بقراط پدر علم پزشکی معتقد است که: <روزه داری همان توانایی انسان در جهت درمان خود است که به عنوان فرصتی برای بدن فراهم می شود.> پاراسلسوس، یکی از حکیمان طب سنتی غربی، قرن ها پیش نوشته است که روزه داری بزرگترین فرصت برای تقویت و آمادگی جسمانی است. طب آیروودا نیز که از قدیمی ترین سیستم های درمانی محسوب می شود، این عمل را از بزرگترین و مهم ترین راه های درمان می داند. حارث بن کله در زمان بعثت، از پزشکانی بود که برای درمان بسیاری از بیماری ها از روزه و امساک استفاده می نمود. ابن سینا نیز بخشی از کتاب قانون خود را به روزه اختصاص داده است و همه اینها نشان دهنده آنند که روزه از قدیم مورد توجه حکما و اندیشمندان بوده است.
آفتاب
www.aftab.ir