آشنایی با پرتیراژ‌ترین کتاب‌های طول تاریخ

مهری محمدی مقدم: چاپ چندباره‌ یک کتاب در طول‌ دهه‌ها و قرن‌ها، مسلما معیار مناسبی برای درک محبوبیت و برجستگی یک اثر است و می‌تواند آن کتاب را در جمع پرفروش‌ترین و محبوبترین آثار ادبی قرار دهد.

نگاهی به کتاب‌هایی که بیشترین تیراژ را در ادوار تاریخ داشته‌اند، خالی از لطف نیست. این آمار در سه بخش تیراژ بالای 100 میلیون‌، بین 50 تا 100 میلیون و بین 30 تا 50 میلیون نسخه ارائه می‌شود.

انجیل به عنوان کتاب مقدس مسیحیان از سال 1815 تا کنون با دو میلیارد و 500 میلیون جلد، در صدر فهرست پرتیراژ‌ترین کتاب‌های تاریخ جای دارد.

قدیمی‌ترین نسخه‌های موجود از انجیل، پاپیروس‌هایی هستند که قدمت برخی به 50 تا 100 سال پس از اتمام نگارش متون قانون ثانی (یعنی سده دوم میلادی) می‌رسد.

انجیل

کتاب «نقل قول‌هایی از مائو» که اولین‌بار در سال 1964 به چاپ رسید، تا کنون بیش از 800 میلیون نسخه از آن منتشر شده است. این اثر سیاسی نوشته‌ی «مائو ژدونگ»، رهبر کمونیست‌های چین است که از مهمترین کتاب‌های مرجع این مکتب به شمار می‌رود.

نسخه‌ عربی «قرآن کریم» با 400 میلیون جلد تیراژ رتبه‌ سوم را در این فهرست در اختیار دارد. این کتاب مقدس در یک دوره 23 ساله از جانب خداوند و از طریق جبرئیل امین بر حضرت محمد (ص) نازل شد.

«داستان دو شهر»، شاهکار کلاسیک چارلز دیکنز هم در میان آثار پرتیراژ ادبیات جهان قرار دارد. این رمان که در سال 1859 منتشر شد، تا کنون 200 میلیون جلد فروخته است. این کتاب که داستانش در لندن و پاریس، قبل و در جریان انقلاب فرانسه روی می‌دهد، پرفروش‌ترین کتاب تک‌جلدی انگلیسی‌زبان در دنیا محسوب می‌شود.

شازده کوچولو

کتاب «شازده کوچولو» هم با همین تعداد تیراژ در میان آثار ادبی با تیراژی بالای 100 میلیون نسخه جای دارد. «آنتوان دو سنت اگزوپری»، نویسند‌ه‌ سرشناس فرانسوی، داستان ماندگارش را اولین‌بار در سال 1943 وارد بازار کتاب کرد. این کتاب «خوانده شده‌ترین» و «ترجمه شده‌ترین» کتاب فرانسوی‌زبان در جهان است و به عنوان بهترین کتاب قرن بیستم در فرانسه انتخاب شده است. از این کتاب به طور متوسط سالی یک میلیون نسخه در جهان به فروش می‌رسد. این کتاب در سال 2007 نیز به عنوان کتاب سال فرانسه برگزیده شد.

«کتاب مورمون» به قلم «جوزف اسمیت» (150 میلیون نسخه تا سال 2011) ، «ارباب حلقه‌ها» و «هابیت» رمان‌های پرطرفدار «جی.آر.آر تالکین» (150 و 100 میلیون نسخه) و همچنین «دیگر هیچ‌کس نبود» نمایشنامه معروف «آگاتا کریستی» (100 میلیون نسخه) از دیگر کتاب‌هایی پرتیراژ تاریخ هستند که بیش از 100 میلیون نسخه تیراژ داشته‌اند.

به سراغ تیراژ‌های بین 50 تا 100 میلیون که می‌رویم، در اولین نگاه به کتاب «سی.اس لوییس» انگلیسی برمی‌خوریم؛ «شیر‌، کمد‌ و جادوگر» که در سال 1950 زیر چاپ رفت، تاکنون 85 میلیون نسخه فروخته است. این کتاب اولین جلد از سری رمان‌های «سرگذشت نارنیا» است که از محبوب ترین و پرفروش‌ترین رمان‌های تاریخ به شمار می‌آید و به‌عنوان یک شاهکار در ادبیان فانتزی یاد می‌شود.

رمز داوینچی

«رمز داوینچی» رمان معروف نوشته‌ی «دن براون» که اقتباس سینمایی آن با بازی درخشان «تام هنکس» جزو پرطرفدارترین آثار سینمایی به شمار می‌رود‌، با تیراژ 80 میلیون نسخه در فهرست پرتیراژترین‌ کتاب‌های تاریخ دیده می‌شود. این کتاب قسمت دوم از یک سه‌گانه است. قسمت اول آن در سال 2000 با نام «فرشتگان و شیاطین» به چاپ رسید. قسمت سوم از سه‌گانه براون با نام «نماد گمشده» در سال 2009 منتشر شد. «رمز داوینچی» در سال 2003 بازار را تسخیر کرد و فروش آن حتی از مجموعه «هری پاتر» نیز پیشی گرفت و به 44 زبان (از جمله فارسی) ترجمه شده است.

مشهورترین رمان «جی.دی سالینجر» با نام «ناتور دشت» اولین‌بار در سال 1951 به چاپ رسید و از آن سال تاکنون به فروشی 65 میلیون جلدی رسیده است. این دستاورد، کتاب سالینجر را در رتبه‌ پنجم فهرست پرتیراژ‌ترین‌های بین 50 تا 100 میلیون نشانده است.

از دیگر کتاب‌های پرفروش جهان ادبیات می‌توان به «کیمیاگر» به قلم «پائولو کوئلیو» (65 میلیون نسخه)،‌ «لولیتا» معروفترین رمان «ولادیمیر ناباکوف» (50 میلیون نسخه)،‌ «آن شرلی» نوشته‌ «لوسی مود مونتگومری» (50 میلیون نسخه) و «نام گل سرخ» کتاب ماندگار «اومبرتو اکو»‌ ایتالیایی (50 میلیون نسخه) اشاره کرد.

هری پاتر

«هری پاتر و هدیه‌های مرگ» یکی از هفت رمان پرطرفدار «جی.کی رولینگ»، رمان‌نویس ثروتمند انگلیسی در فهرست کتاب‌های پرتیراژ تاریخ ادبیات قرار دارد که بین 30 تا 50 میلیون نسخه در سطح جهان فروش داشته‌اند. نسخه انگلیسی این کتاب در اولین دقایق شامگاه 21 ژوئن 2007 به وقت محلی کشورهای مختلف جهان در کتاب‌فروشی‌های بیش از 93 کشور از جمله ایران توزیع شد.

در فهرست پرتیراژ‌ترین آثار ادبی جهان نام «جاناتان مرغ دریایی» اثر «ریچارد باخ» با 40 میلیون جلد پس از داستان‌های جادوگری هری پاتر قرار دارد. این داستان روایتگر یک مرغ نوروزی است که در مورد زندگی و پرواز می‌آموزد.

کتاب «دنیای سوفی» اثر فلسفی داستانی «یوستین گردر» نروژی که در سال 1991 برای اولین‌بار به چاپ رسید، تاکنون به 40 میلیون نسخه تیراژ دست یافته است. این اثر داستانی که تاریخ فلسفه را به زبان ساده برای نوجوانان تشریح می‌کند، تاکنون به 54 زبان ترجمه شده است. این کتاب اولین‌بار در سال 1374 توسط «حسن کامشاد» به فارسی ترجمه و در ایران منتشر شد.

«دن براون» که پیش از این به معروفترین اثرش‌ «رمز داوینچی‌» اشاره شد، با کتاب «فرشتگان و شیاطین» باز هم در میان نویسندگانی قرار گرفته که آثارشان تیراژ بالای 30 میلیون نسخه را تجربه کرده‌اند.

کمی که به عقب‌تر برگردیم‌، شاهکاری کلاسیک از ادبیات روسیه رخ می‌نماید که نمی‌توان آن را در میان کتاب‌های این فهرست قرار نداد؛‌ «جنگ و صلح» تولستوی نخستین‌بار در سال 1869 منتشر شد و از آن زمان تاکنون 36 میلیون جلد از آن زیر چاپ رفته است. موضوع این کتاب پیرامون اوضاع اجتماعی روسیه در زمان «ناپلئون بوناپارت» است.

پینوکیو

«ماجراهای پینوکیو» که حس نوستالژیک هر خواننده‌ای را در اقصی نقاط جهان برمی‌انگیزد هم آماری مشابه را به دست آورده است. «کرالو کلودی» نویسنده‌ی ایتالیایی، این داستان را در سال 1881 منتشر کرد.

از دیگر آثاری که نام‌شان در میان پرتیراژ‌ترین کتاب‌های جهان به چشم می‌خورد،‌ «خاطرات آن فرانک»‌، «کشتن مرغ مقلد» شاهکار هارپر لی،‌ «بر باد رفته»‌ رمان کلاسیک «مارگارت میچل»‌، «پرندگان خارزار» نوشته‌ کولین مک کالو و «دختری با خالکوبی اژدها» اثر «استیگ لارسن» هستند که همگی تیراژی 30 میلیون نسخه‌ای داشته‌اند.